In gedachten keer
ik terug naar een tijd waarin dit grondgebied uit slikken,
schorren en zoutweiden bestaat. Wie er woont staat voortdurend met
de voeten in ‘t water. Waarmee ik zo’n duizend jaar streekgeschiedenis samenvat. Kort
na het jaar 1000 doen zich alweer overstromingen voor. Om het land te cultiveren graven de monniken er vaarten uit en werpen ze dijken op. Afgeschermd van het stormgeraas kan Bredene
zich nu, vaste grond onder de voeten, rustig ontwikkelen. Wat me, hopla!, weer zeshonderd jaar verder brengt.
Die vastigheid wordt in het midden van de XVIde eeuw verstoord. Oorlog! De Geus, verschanst zich in 1601 in Oostende. Hij slecht
de duinen zodat de omgeving bij hoogtij overstroomt, wat belet dat de
Spanjool hem langs daar aanvalt. Die tactiek heeft ook onbedoelde gevolgen: het afgraven van de
duinen creëert in
Bredene een krekennet. In
1604 valt de stad. Nu kan er weer vredig aan de polders gewerkt worden. In
de eerder aangelegde dijk (vandaag is dat de streep Duinen-,
Sluizenstraat en Plassendalesteenweg) graaft men in 1626 een gat dat zo’n
kreek met de aan de andere kant liggende Noordede verbindt. Het
overtollige water kan nu van de landerijen stroomafwaarts naar de Oostendse
haven vloeien. Zo’n gat brengt
uiteraard gevaar voor overstromingen mee. Vandaar een
sluis. Voelt ge hem komen?!
Dat stelsel van kanalen en vaarten dient niet alleen voor de
afwatering. Met kleine platte schuiten voert men goederen van Bredene naar de Ieperlee. Aan de sluis worden die
schuiten met een windas over de dijk de Noordede in getrokken. Hier komt het woord blauwen in zicht (niet te verwarren met blowen.) Blauwen is smokkelen. Moet men aan die sluis
tol betalen? Worden daar douanerechten ontweken? Worden er goederen over de sluis gesmokkeld? Het
begrip smokkelen is trouwens ruimer dan
het ontduiken van de rechten voor in-, uit- en doorvoer. Het betekent ook 'bedriegen door iets achter te houden'. (1) En dat zal daar ook wel gebeurd zijn. In
de overdracht van schuiten zal er aan de sluis wel regelmatig een en ander ‘van de camion vallen'; ja, er zal daar wel degelijk geblauwd zijn. Is dat daar oorspronkelijk de 'blauwerssluis', later verbasterd tot blauwe sluis?
Er zit een flink stuk poëzie in dat woord, vind ik. Helaas werd de sluis niet daarom blauw genoemd, wel omdat hij in blauwe
arduinsteen gebouwd werd. (2) Spijtig? Een beetje wel, ja.
Flor Vandekerckhove
(1) ‘Sluiken
— smokkelen.
Het begrip smokkelen is ruimer
dan het begrip sluiken. Het
laatste slaat ook op het bedriegen
van anderen door iets achter te houden of te verzwijgen, bijvoorbeeld: 'Ik wil nog wel een spel met u spelen, maar onder
conditie, dat gij niet weer
smokkelt.’
(2)
G. Desopper, Bredene en de Blauwe
Sluis, in Jaarboek 1996 Ter Cuere, ps 97 e.v. Waaruit ik ook alle
andere feitelijkheden van dit stuk haal.
[In DLVuurtorenwachter dateert deze post van 2013. In 2021 redigeer ik hem opnieuw ten behoeve van de FB-groep Bredene Voor & Van Iedereen.]
[In DLVuurtorenwachter dateert deze post van 2013. In 2021 redigeer ik hem opnieuw ten behoeve van de FB-groep Bredene Voor & Van Iedereen.]
Op 1 januari 2022 publiceert uitgeverij De Lachende Visch een nieuw e-boek van Flor Vandekerckhove. Honderd titelloze eenparagraafverhalen wordt ingeleid door Flors oud-leraar Nederlands Alfons Vandenbussche.
De e-boeken van Flor Vandekerckhove zijn gratis voor wie erom vraagt. Vooraf bestellen kan. Het boek wordt u dan per e-mail toegestuurd zodra het in het rek van De Weggeefwinkel komt te liggen. Vraag erom via liefkemores@telenet.be↗︎
Geen opmerkingen:
Een reactie posten