dinsdag 29 november 2016

Toni Erdmann, The Dude op latere leeftijd

— Links: The Dude uit The Big Lebowski. Rechts Toni Erdmann uit de gelijknamige film: pruik en foptanden. —

Een vader weet niet wat zijn kinderen van hem denken. Dat besef ik al sinds ik The Big Lebowski gezien heb. Ik ben daar indertijd naartoe gaan kijken omdat mijn dochter zei dat ze in The Dude haar vader herkent.
De gebroeders Coehn schetsen in die film een niet geheel onsympathieke, maar toch vooral erg luie, tijdverspillende nietsnut. Tijdens de voorstelling frons ik meermaals de wenkbrauwen: zo kijkt mijn dochter dus naar mij, haar vader. Ik die altijd wel ergens mee bezig ben. En ik kan niet eens bowlen!
Ouders en kinderen, het blijft een ingewikkelde oefening. Daar moest ik onlangs weer aan denken, toen ik naar Toni Erdmann ging kijken, het meesterwerk van de Duitse Maren Ade. Gedurende 2 uur en 42 minuten tekent zij op magistrale wijze de verhouding tussen de ambitieuze dochter Ines en Winifried, haar ambitieloze en vooral erg grapjassende vader.
De vlakke carrière van Winifried is ten einde gekomen. Daar gaapt het zwarte gat van het pensioen. De hond is dood. Hij is alleen. En hij vindt het een goed idee om zijn in het buitenland levende dochter onaangekondigd een bezoek te brengen.
Daar wordt vader Winifried ten volle geconfronteerd met het leven zoals het voor zijn kind is: snel, meedogenloos, oppervlakkig, helemaal in het teken van het neoliberalisme in het tijdperk van de globalisering. Hij ziet dat zijn kind niet gelukkig is.
Daar wil hij iets aan doen. Winifried gaat over tot de actie en spaart daarbij moeite noch geld. Uiteraard doet hij dat op zijn manier, met grappen en grollen, pruiken en scheetkussens, toestanden die vooral hemzelf amuseren en soms ook wel eens een omstander, maar helaas nooit zijn dochter. Zij wil er alles aan doen om in de wereld serieus genomen te worden. De grappen & grollen van haar vader dragen daar maar weinig toe bij, integendeel.
We mogen hard lachen om de alzo ontstane situaties, maar die lach kan de tragiek niet verhelen. Die mens wil zijn kind waarden meegeven, maar die blijken onbruikbaar te zijn in de bikkelharde, neoliberale wereld waarin dat kind terechtgekomen is.
Zo nu en dan is er een moment waarop het wel nog kan, de vervreemding opheffen, maar dat moment is van zo’n korte duur dat vader Winifried de tijd niet krijgt om er een foto van te maken. Moraal: er zal meer nodig zijn dan een scheetkussen om de mensen weer bij elkaar te brengen en het leven een beetje zinvol te maken.

Flor Vandekerckhove

Geen opmerkingen: