woensdag 2 november 2016

De kracht van de verontwaardiging

Het is 1971 en de plek is Safraanberg, waar ik mijn legerdienst vervul. In de kazerne wordt ter ontspanning van de rekruten een film vertoond. Die heet Kes en hij blaast me van m’n sokken. Nooit eerder heb ik zoiets gezien. Tot vandaag voert Kes trouwens mijn eigen lijst van topfilms aan. Ik heb de naam van de regisseur toen in mijn geheugen opgeslagen: Ken Loach. Ik heb het er hier↗︎ eerder al over gehad.
Maandag heb ik weer een film van Loach gezien, I Daniel Blake. De regisseur die me al in 1971 wist te overdonderen doet het nu weer. Geen kleine prestatie, in 1971 sta ik op de drempel van het leven, inmiddels sta ik weer op zo’n levensdrempel, maar nu de drempel van de achterdeur. Tussen die twee drempels ben ik haast onherkenbaar veranderd, en niet alleen fysisch.
Dat geldt ook voor de hoofdpersonages van die twee films. In Kes (1969) staat de kleine Billy op de drempel van het leven. Daniel staat aan de achterdeur ervan. Billy is een knaap, Daniel heeft al een hartaanval achter de rug.
Niet alleen ik ben veranderd, niet alleen die hoofdpersonages zijn veranderd, heel de wereld veranderd, zelfs het weer is veranderd. Er is zoveel veranderd dat het ons verwondert wanneer we iets zien dat desondanks onveranderd gebleven is.
Onveranderd, tonen de films van Ken Loach, is dat de onderklasse het gelag betaalt. Dat is zo in Kes uit 1969 en dat is zo in Loach’ I Daniel Blake. In deze tijden waarin men ons — niet zonder bedoeling trouwens — wil laten geloven dat we allemaal middenklasse zijn, is I Daniel Blake een belangrijk statement: geloof hen niet, zegt Loach.
Onveranderd ook, leert I Daniel Blake me, is de kracht van Loach’ films, de kracht van de verontwaardiging. Daarom stemt het me blij dat zijn films ook mij nog onverminderd hard weten te raken. Zelf mag ik die kracht onderweg kwijtgeraakt zijn — wat ik gewoonlijk aan het voortschrijden der jaren wijt — zo niet Ken Loach, die inmiddels de kaap van de… tachtig gerond heeft. Bedankt kameraad!

Geen opmerkingen: