maandag 29 juni 2015

De duivel op ‘t kruispunt


Still uit de film O Brother Where Art Thou: de drie voortvluchtigen ontmoeten Tommy Johnson
die op dat kruispunt zijn ziel aan de duivel verkocht heeft. —

In mijn ijver om oude vissersverhalen weer tot leven te wekken, kom ik op een site terecht die het over de onwereldse krachten van de framassons heeft. Ik begrijp dat het over vrijmetselaars gaat — in ’t Frans franc-maçons — burgers waarvan de folklore beweert dat ze, net als Faust, een pact met de duivel sluiten. De Vlaamse Volksverhalenbank telt daarover 295 vertellingen. En ook in de visserij zouden ze actief zijn. Zegt een getuige: Het ging de framassons op alle vlak voor de wind. De schippers, de kapiteins, en zeker ook de reders die vrijmetselaar waren, hadden op alle vlak een streepje voor. De reders verdienden veel geld en de schippers en kapiteins hadden altijd geluk en vingen veel vis.’  Reders, kapiteins, schippers… redenen genoeg om op onderzoek te trekken. Waar moet ik beginnen? Gelukkig leert de site me ook dat je zelf framasson kunt worden door op een kruispunt te staan. Daar moet je wachten tot wanneer het onweert. Dan verschijnt er ‘een heer’. Je maakt ter plekke een contract dat je met je eigen bloed tekent en klaar is kees.
Die nacht slaap ik onrustig, ik woel & woel en de lakens zijn doorweekt van ’t zweet. Tegen het ochtendgloren schiet ik wakker in het duivelse besef dat ik die geschiedenis van dat kruispunt al langer ken. Ik begeef me op ’t internet en kom terecht bij O Brother wherry art thou van de gebroeders Coen; prachtige film waarin de Odyssea van Homeros overgedaan wordt door drie ontsnapte boeven. Op hun vlucht passeren ze een kruispunt waar een zwarte medemens staat te liften. Hij stelt zich voor als Tommy Johnson. De drie vragen hem hoe hij op dat godvergeten kruispunt terechtkomt en Tommy zegt: ‘I had to be at that crossroads las’ midnight to sell mah soul to the devil.’ En wat heeft de duivel hem in ruil gegeven? ‘He taught me to play this guitar real good.’
Breek nu mijn klomp! Zowel in de Amerikaanse film als in de Oostendse vertelling ontmoet je de duivel op een kruispunt, 't moet een grond van waarheid hebben. Des te meer omdat Tommy Johnson echt bestaan heeft en diens ontmoeting met de duivel voor ’t eerst verteld wordt door zijn broer, waardoor het in de biografie van die Johnson terechtkomt. En je weet hoe ’t gaat: verhalen leven, ze brengen andere verhalen voort. Van Tommy Johnson springt het over op diens naamgenoot Robert Johnson, geen familie, maar net als Tommy een bluesmuzikant. Ook hij verkoopt op een kruispunt zijn ziel aan de duivel.
Ik neem me voor om me bij het eerstvolgende onweer naar de Oostendse wijk Petit Paris te begeven, alwaar ik me een wijle zal ophouden op het kruispunt van de Torhoutse- en de Nieuwpoortsesteenweg. Waarna ik u verslag uitbreng van wat aldaar met mij geschiedt.


Geen opmerkingen: