woensdag 11 februari 2015

1408, gothic aanklacht tegen de broodschrijverij

— Het Dolphin Hotel, de New Yorkse
versie van Wuthering Heights —
Er bestaat een Amerikaanse versie van de gothic novel. Die verhalen spelen zich niet af in oude, vervallen burchten, zo’n gebouwen hebben de Amerikanen nu eenmaal niet, maar ze hebben bijvoorbeeld wel hotels met honderd jaar op de teller en die evengoed de dreiging van zo’n gothic in zich dragen. Zo’n hotel is de Dolphin, waarin broodschrijver Michael (Mike) Enslin per se de te mijden kamer 1408 wil bezetten. De film, die in de titel alleen maar het kamernummer draagt, is, vind ik, van het mooiste wat het genre te bieden heeft. Je krijgt niet alleen koude rillingen, maar ook stof tot nadenken.
Mike is een Amerikaan: take the money and run. Zijn dochtertje is gestorven en hij kan daar niet mee om. Hij laat zijn vrouw, Lilian, achter, verdoet zijn tijd met surfen, drinkt, bergt zijn literaire ambities op en schrijft alleen nog prullaria; boekjes over spoken waarin hij zelf niet gelooft: 10 haunted Graveyards, 10 Haunted Lighthouses, 10 Haunted Hotels… Over die spoken is hij behoorlijk duidelijk: ze doen de kassa rinkelen. Tot de manager van de Dolphin zegt hij: You're playing a little game. You're selling the mystique. But eventually, we both know you're gonna give me the key and I'm gonna go up to the room and I'm gonna write my story and your bookings are gonna go up 50%.’
Lilian, de verlaten echtgenote, staat dan weer voor een merkwaardig Amerikaans idealisme. Ze heeft haar best gedaan om het doodzieke dochtertje te laten geloven dat er op dit leven nog een ander volgt en staat daarin recht tegenover Mike die een plat materialisme aanhangt. Hoe dwaas, want hij zou Lilians troostende woorden ook kunnen zien als een verlangen naar een betere wereld in het algemeen en voor hun dochter in het bijzonder. Is dat trouwens niet de betekenis die Marx aan het verschijnsel religie geeft? [D]e zucht van de in benauwenis verkerende mens, het gemoed van een harteloze wereld.’  Wanneer je dat Amerikaanse idealisme kunt doorprikken — wat op zichzelf al interessant om doen is — wordt de film veel meer dan een goed verfilmd spookverhaal; hij wordt dan een indrukwekkende aanklacht tegen de broodschrijverij. Want Mike weigert om de geschiedenis van zijn overleden dochter te boek te stellen (literatuur) en verdoet zijn tijd met het plegen van boekjes die nergens op slaan (pulp). 
Dat is evenwel niet altijd het geval geweest. Dat blijkt al vroeg in de film. Tijdens een signeersessie komt een jong meisje met een verfomfaaid boek aandraven: The Long Road Home, het debuut van Enslin. Duidelijk is dat ze er veel aan gehad heeft, maar Mike maakt haar ook meteen duidelijk dat hij dat soort niet-commerciële boeken ver achter zich gelaten heeft. Het meisje heeft nog een vraag. Is de daarin beschreven verhouding tussen de zoon en de vader op enige werkelijkheid gebaseerd? Mike ontkent, maar de film toont ons dat Mikes weigering om verantwoordelijkheid op te nemen ook de relatie met zijn vader verstoort. Die vader daagt in de film regelmatig als spook op om zijn zoon aan te porren het alsnog te proberen, en neen die vader neemt daarbij geen blad voor de mond: I never gave a shit because you are a bullshit writer.’
Kan het nog goed komen met Mike? Ja en neen. De titel van ’s mans debuut is daarbij niet zonder betekenis. Mike zou een lange weg moeten afleggen om weer thuis te komen, zowel in het huis van zijn echtgenote als in dat van de literatuur: ‘I lived the life of a selfish man. But I don't have to die that way.’ Hij steekt de vermaledijde kamer in de fik, sterft in de vuurzee en geeft daarmee de fakkel door aan Stephen King. 
Flor Vandekerckhove

Geen opmerkingen: